Presentatie Welkom Thuis: de toespraak van Désanne van Brederode

Tijdens mijn albumpresentatie van afgelopen maandag gaf Désanne van Brederode een toespraak, voordat ze mij het eerste exemplaar van welkom thuis uitreikte.
Ik ben nog steeds trots, ontroerd en onder de indruk van haar woorden.
Achteraf is mij erg veel gevraagd of ik haar speech online wou zetten.

Bij deze, met plezier:


Beste aanwezigen, lieve Axel,

Hoewel Axel en ik elkaar al vanaf 1987 kennen, zijn we pas bevriend geraakt in 1991 – toen we beiden aan de VU studeerden. De geschiedenis van onze vriendschap doet er hier natuurlijk niet toe; ik wil alleen even aangeven dat Axel en ik zo’n beetje gelijktijdig volwassen zijn geworden, of daartoe dan tenminste heel wat pogingen hebben ondernomen. Met wisselend resultaat, want volgens mij waren we op ons zestiende soms al dik in de veertig, en zijn we nu nog heel vaak, of steeds vaker, zestien, zeventien jaar. Maar ook daar wil ik het liever niet over hebben.
We staan hier niet op een uitvaart, bovendien vind ik het ook bij uitvaarten altijd heel vervelend als sprekers het even vaak over zichzelf hebben als over de dode in de kist.

Nee, Axel, jij ligt niet in een kist. Jij ligt, als zilveren schijfje, in een mooi dun doosje – en er hoeft maar één laserstraaltje langs je oppervlak te strijken en je komt tot leven, in nootjes, in maten en akkoorden, maar vooral in dat wat jij zelf noemt: De Deun.
Inderdaad, u hoort het goed.
De Deun. Vanmorgen onder de douche bedacht ik opeens dat dit het woord is dat ik al 22 jaar ken, dankzij Axel. Natuurlijk kende ik het woord deuntje al veel eerder. Je gebruikt het woord deuntje in zinnen als: ‘Toen gemeente-ambtenaar Henk na een lang werkdag via het park terug naar huis fietste, en aan het gras, de bomen, de terrasjes en de rokjes zag hoe het plotseling lente was geworden, en de vogeltjes hoorde kwinkeleren, floot hij, ook tot zijn eigen verbazing, een vrolijk deuntje voor zich uit.’ Of: ‘Na haar eerste stageweek in een kleuterklas, klaagde PA-studente Liselot bij haar vriendinnen dat ze nu al het hele weekend het deuntje “Op een grote paddenstoel” in haar hoofd had, terwijl ze toch echt geen paddenstoelen had genuttigd.”

Deuntjes zijn korte regels muziek, die niet veel betekenen. Deuntjes zijn onschuldig, simpel, meestal in majeur getoonzet – dat wil zeggen, áls ze al getoonzet zijn, en niet gewoon spontaan aan het brein van de vrolijke fietser, wandelaar, doucher of knutselaar zijn ontsproten, ergens tussen het peddelen, slagroom kloppen, timmeren, oksels ontharen of stoeptegels tellen door.

Een DEUN is heel wat anders. Dat liet Axel me jaren geleden al horen, op mijn kleine studentenkamer, of bij hem thuis in de studio.
Hij leerde me dat Sting niet alleen in de hit Russians liet horen hoe geweldig hij de muziek van de klassieke componist Prokofiev vond, maar dat hij de meester ook citeerde in heel andere liedjes. Een thema uit De liefde van de drie sinaasappelen kwam al terug in die-en-die ballad van Sting, terwijl ook eerder werk van The Police al een klassieke ‘touch’ had: ‘Moet je horen, wat er hier gebeurt! Dat klinkt als een onberedeneerde hartenkreet, maar het zit schematisch zó strak in elkaar!’
The Beatles en The Beach Boys; ze kenden allebei het geheim van De Deun, zoals eerder al Mozart en vooral ook Bach De Deun hadden ontdekt en aangewend.

Axel kon praten over De Deun alsof het een bijna griezelige paranormale gave betrof.
Een soort: The Shining. Ja, er was een hoop mooie muziek op de wereld, en ik mocht best genieten van U2 en Depeche Mode en Crowded House, maar alleen die laatste band had iets begrepen van de magische wetten van De Deun – dat ik het even wist.
Axel kon De Deun aanbidden alsof het om een goddelijke macht ging. Of gaat. En misschien is dat ook wel zo. Ik heb thuis een paar cd’s van de Estse religieuze klassieke componist Arvo Pärt, en één ervan heeft als titel de naam van het openingsstuk: Te Deum. Altijd als ik daar langs loop, lees ik ook hier De Deun. Het kan niet anders, of dat betekent iets, al weet ik nog steeds niet wát.

Over wat De Deun is, kun je eigenlijk niet in theoretische begrippen spreken. Je kunt De Deun leren herkennen door, heel simpel, veel naar de muziek van Axel te luisteren en de werking en nawerking daarvan bewust te ondergaan. Eerst hoor je dan het bekoorlijke deuntje, al dan niet verfraaid door strijkers, een klavecimbel of het fluiten van de wind (precies nadat het woord ‘wind’ heeft geklonken!) , heel esthetisch allemaal, en dan plotseling volgt De Dreun, de inslag die klieft en daardoor beklijft.

Om u een voorbeeld te geven, een liedje van de vorige cd, Nou en of, uit 2004, getiteld Stoppen.
Het liedje gaat over stoppen met drinken, met roken, met dromen , met denken – en ik kan u zeggen: met drinken hoef ik niet te stoppen want ik ben toch al geen zuiplap, met roken ben ik 2 en een half jaar geleden gestopt, met dromen wil ik nooit stoppen en stoppen met denken lijkt me hetzelfde als stoppen als stoppen met leven, maar toch: ik heb het lied toch zeker zes, zeven keer per maand in mijn hoofd. Dat komt door de woorden waarmee Axel de stopvoornemens steeds laat beginnen: volgende week. Er hoeft maar iemand in mijn omgeving ‘volgende week’ te zeggen, of ik hoef het maar ergens in een aankondiging te lezen, en ik hoor de eerste maten van De Deun waarmee ‘Stoppen’ begint. Daarvoor hoeft de cd niet eens pas gedraaid te zijn.

Mijn man en ik kunnen het woord ‘overmacht’ in een willekeurig gesprekje niet in de mond nemen, zonder meteen naar elkaar toe te snellen, elkaar te omhelzen en tegelijk te zingen ‘Geef je over aan de overmacht… ‘ , natuurlijk nadat we eerst in ons hoofd een paar tellen muziek hebben gehoord. Inderdaad, alsof we behekst zijn, door De Deun.
Als ik naar een afspraak ga met iemand die ik al lang heel graag mag, of die plaats heeft op een locatie waar ik een mooie herinnering aan heb, zing ik onwillekeurig: ‘Ik ken de weg nog steeds uit mijn hoofd…’ en toen ik een tijd geleden in een tekst het begrip ‘stuurloos’ gebruikte, MOEST ik daar, als was het dwangneurose, toch echt achter noteren ‘op een open zee van asfalt’ – alleen omdat Axel als de eerste beste enge psychopaat in mijn hoofd aan het zingen en musiceren was geslagen en van me eiste dat ik na ‘stuurloos’ de woorden ‘op open zee’ zou gebruiken. Dat de teksten van Axel zo’n macht hebben, komt alleen maar door de muziek.
Die muziek kerft zich ongemerkt in je hart en je geest; ik ontwaak vaak met een Axel-deun voor op de lippen, waardoor ik vrees dat ik ook op Axelmuziek heb gedroomd.

Axels deunen liggen heerlijk in het gehoor, en gaan er niet in als koek, maar als lammetjespap. Dat dacht ik gisteren, toen ik in een pan stond te roeren waarin melk, suiker, room, maïzena, rozenwater en oranjebloesemwater samensmolten tot een hemelse pudding uit het Midden-Oosten. In de speler de nieuwe cd Welkom Thuis, die bijdroeg aan het gevoel van gezellige geborgenheid, warmte, en verbondenheid – terwijl ik toch helemaal alleen was. Maar precies hier zit de artistieke meesteradder onder het gifgroene gras. Want natuurlijk is al die knusheid en dat vanille-achtige verwantschapsgevoel en al die uptempo opgetogenheid maar schijn; eronder wordt een wanhoop bedwongen die de meeste volwassenen zichzelf al jaren niet meer toestaan.

Angsten, onzekerheden, de saaiheid en verveling die als alvretende monsters op de loer kunnen liggen en die tegelijk door Axel zó begeerd worden dat hij in een tragische liefdeslied kan verzuchten dat hij iemands kattenbak had kunnen verschonen, ( kennelijk is dit, samen met thee zetten, één van de toppunten van romantiek) – al deze duistere emoties smeulen in en onder de teksten als een vuurtje in vijftig tinten blauw en duizend tinten zwart. De vrolijkheid in Alles lijkt anders bestaat bij gratie van de afwezigheid van pijn, zorgen, somberheid en levensangst. En na de blijdschap en warmte waarmee dochtertje Elisabeth ter wereld wordt gezongen, volgt een tweede wiegenliedje, ditmaal voor een dode moeder. Zogenaamd gerustellend stelt Axel vast ‘Er wordt op mij gepast’ , maar indirect wordt vooral een bijtend verlangen uitgesproken: ‘Pas je nog wel op mij?’

Wat zo snijdt, is nu net de afwezigheid van zelfbeklag, van tragiek, van bange verzuchtingen, woede en vertwijfeling. Axel maakt alles licht, tovert de rauwe pathetiek van helden als Ramses Shaffy en Jacques Brel om in oren-schijnlijk lieftallige, bijna zoetsappige, ironische, maar in elk geval energieke, montere deuntjes.
Zelfs Ik mis je klinkt op het eerste oor als een blije nostalgische terugblik – maar ieder nummer kent ergens zo’n gevaarlijk omslagpunt. Je begint te glijden, en kan, volstrekt onverwacht, zo met fiets en al op de bodem van een ravijn belanden – eenzaam, op de plek waar het vragen stellen kan beginnen, en waar je dus ook opnieuw kunt beginnen te worden wie je werkelijk bent, hoe pijnlijk en eenzaam dat proces ook kan zijn.
De kracht van Axels muziek is existentieel. Welkom thuis ja, maar in je eigen, unieke ongeborgenheid. Welkom thuis is het donker, de slapeloze nacht, de stilte van voor de muziek. En pas als je daar bent geweest kun je het zelf ook: De Deun ontdekken. In je eigen leven, in je eigen werk. Want De Deun, daar moet je niet over denken: De deun moet je kunnen dromen.
En dan: doen.

Désanne van Brederode en Axel Lukkien bij de presentatie van Axels nieuwe album 'Welkom Thuis', op 1 april 2013 in Concerto in Amsterdam
 
 
 

Wellicht ook interessant:

        »  Sex-scene (Clip! Deel 3)
        »  Welkom Thuis nu te koop
        »  Je bent nooit te groot voor Sinterklaas…
        »  Welkom op de nieuwe Axel Lukkien-site!
        »  Flirt!

 

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Claudia Otten: Axel Lukkien 'Welkom Thuis' album cover shoot
 
Op 29 maart 2013 is Axels 2e studio- album welkom thuis verschenen, het langverwachte vervolg op zijn debuut nou en of.

Welkom Thuis is hier te bestellen.


 
Luister naar Axels muziek op SoundCloud
SoundCloud

 


 
contact

facebook

youtube

foto's


Wil je op de hoogte blijven?
Naam
Emailadres *

Laat je mailadres achter en we houden je persoonlijk op de hoogte van Axels optredens!
(Uiteraard worden je gegevens door ons volstrekt vertrouwelijk behandeld.)


 
colofon

 


 
archief